Genoeg participatie binnen het bedrijfsleven?

De faciliteiten voor mindervalide op Aruba en de problemen die dat met zich meebrengt, kwamen een aantal weken geleden tot mijn aandacht. Zo vroeg een buurvrouw mij, of ik op de Nederlandse televisie het programma “Je zal het maar hebben” had gezien. Het werd op woensdag 20 april 2022 uitgezonden en het ging dit keer onder andere over Clifford, een persoon afkomstig uit Aruba. Hij woont in Rotterdam, 34 jaar en is geboren met een open rug. Zijn spierweefsel is hierdoor aangetast. Clifford kan niet lopen en heeft een leerachterstand. Hij zit in een rolstoel en probeert via de sportschool zijn spieren te versterken. Hij werkt als model bij de Diversity Model Agency, een bedrijf die speciaal is opgericht om personen met een beperking de mogelijkheid te bieden om als model te werken. 

Aan het einde van deze televisieprogramma vroeg de presentator wat Clifford’s grote droom zou zijn. Hij gaf aan dat, naast model, zijn grote droom is om een eigen stichting te beginnen op Aruba waarbij hij jongeren en mensen met een beperking kan laten zien dat ze ook een onderdeel van de maatschappij mogen zijn. Vooral op Aruba heb je veel mensen met een beperking, maar volgens hem is Aruba niet gemaakt voor mensen met een beperking en is het lastig om hier met onder andere een rolstoel vrij te bewegen. Hij wil de infrastructuur zodanig veranderen dat mensen met een beperking toch een onderdeel van de samenleving kunnen zijn. Zeker een nobel streven en ik hoop dan ook dat hij zijn droom kan waarmaken. 

Maar ik vroeg mezelf wel af of men inderdaad op Aruba, als mindervalide persoon, zich niet vrij kan bewegen? Is de infrastructuur hier niet op aangepast? Misschien bijvoorbeeld bij sommige openbare plekken zoals een supermarkt, waar er geen verhoging is voor rolstoelen of waar de gangpaden te nauw zijn om met een rolstoel vrij te kunnen bewegen. En hoe zit het met gehandicapten binnen onze samenleving? Is hier ook aandacht voor? Zelf denk ik van wel, maar misschien toch nog net niet genoeg. Ik moest op onderzoek uit. Ik kwam op Facebook terecht bij de Stichting Verstandelijk Gehandicapten en kwam in contact met mevrouw E. Tromp, ze is afdelingshoofd van “Centro Man Na Obra”. Ze heeft een druk schema, maar ze wilde graag een afspraak met mij maken. Met een aantal vragen bij de hand ging ik bij haar op bezoek. 

De aandacht voor mensen met een verstandelijke beperking begon in de jaren zestig op Aruba. Mevrouw Tromp werkt nu al drieëndertig jaar voor de stichting en zag de situatie veranderen. Van totaal geen zorg en begeleiding tot het zorgen voor deze mensen op een manier dat ze nu, naar hun eigen kunnen, kunnen ontwikkelen als zelfstandige mensen. Maar we zijn er helaas nog niet, er moeten nog vele stappen genomen worden. 

Op 9 december 1964 werd de “Stichting ter behartiging van de belangen van het gehandicapte kind” opgericht. Vanaf dat moment, met nog niet de nodige ervaringen, werden plannen opgesteld. Ook de politiek werd hiermee geconfronteerd. Het begon eerst met een opvang voor zwaar gehandicapten. Op 1 november 1973 vestigden men zich in een oude school in Piedra Plat dat bekend stond als “Pasadia Bibito Pin”. Drie jaar later kwam er een school voor kinderen, Scol “Dununman”. Heel snel kwam men erachter dat niet alleen voor kinderen hulp gezocht moest worden. Ook voor ouderen, die zonder hulp thuis zaten, moest hulp geboden worden. 

In 1980 kocht de stichting een huis in Sjabururi, waar Zuster Philothea een opvang voor mensen met een verstandelijke beperking was begonnen. Dit was niet ideaal, omdat deze opvang uit volwassen, kinderen, dubbele gehandicapten, hoog en laag niveau telden. Alles bij elkaar, maar er was tenminste één of twee keer per week opvang. Op dat moment zag men echt de behoefte en noodzaak om deze cliënten, zoals mevrouw Tromp ze noemt, te helpen. Vijf jaar later werd er een nieuw centrum geopend te Piedra Plat 97-A, te weten “Pasadia Bibitopin”, “Pasadia Briyo di Solo” en “Centro Man na Obra”. 

Tegenwoordig hebben ze een dagverblijf voor kinderen, dagverblijf voor volwassenen, gymzaal en een begeleidingscentrum. Bij dit centrum, “Man na Obra”, krijgen de vijfenzeventig cliënten begeleiding in het leren werken. Zo krijgen ze hier simpele trainingen in het wassen van auto’s, tuinieren en timmeren. Ze doen het werk vol enthousiasme. De stichting is er zeker van bewust dat niet ieder cliënt zelfstandig zou kunnen werken. Er moet wel nadruk worden gelegd dat de afdeling Centro Man Na Obra niet een bedrijf is en geen commercieel doeleinde heeft. Wel worden er een aantal producten zoals zelfgemaakte kaarsen verkocht. 

Vroeger deden ze aan handarbeid, maar deze producten bleven liggen en werden niet verkocht. Nu werken ze liever voor de maatschappij. Zo gaat men drie dagen in de week werken bij Fantastic Garden en twee keer in de week bij Kooyman. Voor de bedrijf Ha’bon Aruba en Martijn Trading Aruba doen ze inpakwerk. Merendeels van deze bedrijven zijn door de afdeling zelf benaderd voor het verlenen van hun diensten. Volgens mevrouw Tromp moeten we Arubaanse bedrijven meer bewust maken om deze cliënten ook in dienst te willen nemen. Liefst voor een werk die gestructureerd is en met dezelfde handelingen. Ik moest hier meteen denken aan mijn column van 2 mei 2022 waar ik lege bierflessen wilde inleveren. Misschien zou dit bedrijf ook eens kunnen nadenken om ook deze cliënten in dienst te nemen. En niet om hun uit te buiten, maar juist voor het vertrouwen tussen bedrijf en cliënt. Dit loopt nog altijd erg traag. Misschien moet men hier meer bewust van zijn. 

Naast de vier departementen/school die ze hebben, hebben ze ook twee woningen met 24-uursopvang. Bij deze twee woningen is er in totaal maar plaats voor twintig cliënten. Dit is gewoon veel te weinig. Er moeten gewoon meer speciale 24-uursopvang woningen erbij komen. Nu heeft de stichting nog meer plannen en hebben ze al hun projecten bij de regering ingediend. Maar de stichting is afhankelijk van subsidie van de overheid. Ze hebben geen fysiotherapeut of geen persoon die aan hun publieke communicatie werkt en zijn dan genoodzaakt meerdere taken te vervullen. En wat nu echt een noodzaak is, is wel een vervolgopleiding voor deze cliënten. Na de basisschool is er geen VSO - Voortgezet Speciaal Onderwijs, wat je in andere landen zoals in Amerika en Nederland wel hebt. Wat gebeurt er dan in het geval als je geen vervolgopleiding hebt? Op hun 16de levensjaar zijn ze klaar met hun basisschool, maar daarna gaan ze naar het begeleidingscentrum waar ook ouderen werken. Dus iets extra’s voor deze jongeren is er nog niet. 

De vorige regering, onder leiding van minister van onderwijs meneer Lampe, zag de noodzaak en beloofde om met een VSO te starten. Ze hebben een groot terrein en hier zou gemakkelijk eentje gebouwd kunnen worden. Om alvast te beginnen kregen ze van de voormalige regering één trailer. Beter iets dan niets. Het instituto Pedagogico Arubano (IPA) is begonnen met Speciaal onderwijs, dus er zijn docenten. Maar helaas is er nog geen geld om deze docenten in dienst te nemen. Het personeel die bij deze begeleidingscentrum werken zijn twaalf personen. De hele stichting telt ongeveer negentig medewerkers. Ook deze medewerkers moesten helaas hun 12,6 procent van hun inkomen inleveren. Niet alleen werd er gekort op hun salaris, maar ook op hun subsidie. Dus iets wat echt noodzakelijk is, wordt ook helaas twee keer zo hard getroffen. 

Ik zou met mevrouw Tromp misschien nog wel urenlang kunnen kletsen. Vol passie vertelt ze over deze stichting en wat hun plannen zijn voor in de toekomst. Het was zeker een interessant gesprek. Ik denk dat velen met mij niet eens wisten hoe groot deze stichting wel niet is en hoe ze met al hun liefde zorgdragen voor deze speciale cliënten. Ok, ze zijn er nog niet, maar vooruitgang is er zeker. We kunnen en mogen niet achterblijven. Misschien met iets meer publiciteit en hulp van de regering zou het bewustzijn binnen onze samenleving doen vergroten. Met een mooie gekochte oranje kaars nam ik afscheid van mevrouw Tromp en verliet ik haar kantoor met meer kennis en bewustzijn dan ooit tevoren.