“Tijden zijn veranderd!”

“Vandaag sta ik hier voor u. Als uw Koning en als deel van de regering maak ik vandaag deze excuses zelf. Ze worden door mij met hart en ziel intens beleefd. Maar voor mij is er daarnaast nog een andere persoonlijke dimensie. Slavenhandel en slavernij worden erkend als een misdaad tegen de menselijkheid. De stadhouders en de koningen van het Huis van Oranje-Nassau hebben hier niets tegen ondernomen.” – Koning Willem-Alexander (Slavernijmonument – Amsterdam 1 juli 2023)

Vandaag, 1 juli 2023 op Keti Koti, werd het slavernijverleden herdacht bij het Slavenmonument in het Oosterpark te Amsterdam. Vlaggen van Suriname, Curaçao, St. Maarten, Bonaire, St. Eustatius, Saba, Aruba en Nederland stonden halfstok. Een historische dag waarbij Koning Willem-Alexander voor het eerst een toespraak zou houden. Waar iedereen vast en zeker op gehoopt had werd vandaag werkelijkheid. Koning Willem-Alexander maakte zijn excuses voor het Nederlandse slavernijverleden en vroeg om vergiffenis. Ook is vandaag het herdenkingsjaar begonnen, omdat 150 jaar geleden een einde is gekomen aan de slavernij in alle koloniën van Nederland.



150 jaar of 160 jaar geleden? Want het officiële datum was 1 juli 1863. Maar waarom dan toch 1 juli 1873, 150 jaar geleden? Dit kwam doordat de afschaffing in fases gebeurde. Men werd betaald maar moesten toch tot 1873 op de plantages blijven werken. De directeur van NiNsee (Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis), Urwin Vyent reageerde hier prachtig op met de woorden: “Je kunt moeilijk tegen een kanarie zeggen: we zetten nu de kooi open, maar je mag er over tien jaar pas uit.”

Vandaag was het een speciale en bijzondere gebeurtenis en zelf het Keti Koti werd op het Museumplein gevierd. Samen kon men ook hier de toespraak van Koning Willem-Alexander volgen op een groot scherm en werd alles live uitgezonden. Elke keer weer, erg indrukwekkend, was wel het moment dat de taptoe werd bespeeld en de één minuut stilte in acht werd genomen. Met kippenvel en vol respect en bewondering bij dit gedeelte van de plechtigheid keek ik hiernaar. Ik moest toch ook even een klein momentje denken aan de ceremonie tijdens Dodenherdenking, waar op een mooie manier herdacht kon worden.

En dit met name om de erkenning te kunnen tonen aan verzetsstrijders als Joli-Coeur, Boni en Baron van Suriname, maar ook Tula uit Curaçao. Unieke personen die hun stem lieten horen tegen de gevestigde orde. Die geen meelopers waren en hun strijd voerden voor vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid. Die in hun tijd niet serieus genomen werden en eerst met weinig alleen de strijd moesten voeren. Het zijn juist deze bijzondere personen die de geschiedenis zullen schrijven en uiteindelijk volledige erkenning ontvangen.

Elke keer weer waren zij het die een grote groep probeerden mee te krijgen. Om richting aan te geven om de juiste pad te bewandelen. Een pad van gelijkwaardigheid, erkenning en respect. Tegen de gevestigde orde, die niet altijd aan de juiste kant van de geschiedenis stond. Die door geschreven wetten niet altijd het juiste deed.

De toespraak van de koning en met name de woorden: “De tijden zijn veranderd”, is door vele met open armen ontvangen. Toch is er nog veel werk te doen. Volgens Caribisch Netwerk is het openlijk praten over slavernij op Aruba nog steeds een taboe. We moeten dit taboe proberen te doorbreken. Geschiedenis moet verteld worden, zodat mensen het heden kunnen snappen. Veel mensen begrijpen niet hoe Aruba is, zoals het eiland nu is. Kritiek geven wordt hier niet altijd gewaardeerd. Door kritisch te zijn word je hier vaak gezien als lastig en een teken dat je blijkbaar niet van het eiland houdt. Bij kritiek en verandering staat men hier vaak alleen. Men is liever niet kritisch en worden hierdoor gemakkelijk meelopers. Hoe minder je weet, hoe sneller andere mensen je dingen kunt wijsmaken en hierdoor hun macht kunnen behouden.

De mensen die wel de geschiedenis begrijpen, worden geen meelopers. Ze zullen blijven strijden voor het juiste, waar ze niet altijd de steun van de meerderheid krijgen. De koloniale geschiedenis wordt niet onderwezen hoe het moet. Er is geen schoolmethode die daar goed op aansluit en is vaak op een manier geschreven die vooral door de “overwinnaars van de geschiedenis” zijn geschreven. Hier moet nog hard aan gewerkt worden. We moeten onze eigen geschiedenis veel beter leren kennen en deze op de juiste manier beschrijven.

Het is aan ons om elke keer weer ons kritisch op te stellen tegenover de verschillende instanties en ons af te vragen of men wel goed bezig is. Of de geschiedenis, en voornamelijk de Arubaanse geschiedenis, op juistheid en in alle volledigheid aan de jeugd wordt doorgegeven. Dat men niet elke keer weer alleen maar één kant van de geschiedenis wil belichten. We moeten er juist voor zorgen dat eenieder die een groot historische betekenis voor Aruba heeft ontwikkeld, volledige erkenning te geven die ze zeker verdienen. Zodat eenieder van ons trots kan zijn op ons geschiedenis en we elkaar in volledige zin kunnen respecteren en waarderen.