Totstandkoming van de Status Aparte
Totstandkoming van de Status Aparte
Betico Croes in de Tweede Kamer in verband met wijziging Statuut i.v.m. uittreding Aruba uit de Nederlandse Antillen
Bij de totstandkoming van de Status Aparte moeten we meteen denken aan Betico Croes. Een Arubaanse docent die in 1971 zijn eigen politieke partij oprichtte. Die een jaar later was begonnen met de strijd voor meer autonomie en die deze uiteindelijk in 1986 voor Aruba heeft kunnen realiseren. Het werd een moeilijke strijd. Maar eigenlijk was deze wens naar meer autonomie veel eerder ontstaan.
Eigenlijk moeten we beginnen in het jaar 1933. Toen Adriaan Dussenbroek als landraad een voorstel deed aan de Raad van Politie van Aruba, om een verzoek naar de Nederlandse regering en koningin Wilhelmina in te dienen. Aruba moest een eigen gemeente worden binnen kolonie Curaçao. Helaas werd hier geen gehoor aan gegeven en bleef de situatie ongewijzigd.
Dit veranderde echter na de Tweede Wereldoorlog. In deze oorlog beloofde koningin Wilhelmina, vanuit Engeland, dat na de oorlog de koloniale gebieden van Nederland meer autonomie zouden ontvangen. Na de oorlog werden er gesprekken gevoerd met Nederland en werd er afgesproken dat in het nieuwe parlement van Curaçao, Curaçao elf zetels kreeg. Aruba kreeg er, in vergelijking met Curaçao, maar zeven zetels. Door de welvaart en welzijn die de Lago-olieraffinaderij bracht, was men op Aruba hier teleurgesteld over. Men had verwacht dat zo door hun welvaart nu ook meer in het bestuur mochten bepalen. Hieruit is de beweging ontstaan van landraad Henny Eman, die leider werd van de ‘Separacion-beweging’.
Mocht je in Oranjestad zijn en je loopt in het Wilhelmina park. Kijk dan even goed tegenover het standbeeld van koningin Wilhelmina. Hier bevindt zich een monument die niet veel mensen kennen. Een monument waarbij een borstbeeld van een persoon te zien is en waar op granieten stenen 2147 namen zijn beschreven. Het borstbeeld moet Cornelis Albert Eman voorstellen, die in zijn rechterhand de petitie voor meer autonomie vasthield. Een petitie die door 2147 mannelijke Arubaanse is ondertekend. Het monument die bekend staat als het monument van 18 maart.
Monument: Aruba 18 maart
Door de onrusten van mei 1969 op Curaçao, begon de strijd naar meer autonomie weer op Aruba te ontstaan. Dit nu echter onder leiding van Betico Croes, een docent die al vroeg in zijn carrière betrokken was in de politiek. Betico Croes wilde zich geheel afscheiden van de Nederlandse Antillen, maar dan wel met een directe band met Nederland. In deze tijden zag Nederland hier geen belang voor en wilde alles graag houden zoals het was. Maar door de onrusten die op Aruba in 1977 plaatsvonden werd het nu ook voor Nederland een belangrijk punt binnen hun agenda. Aruba werd op dat moment serieus genomen. Dit wilde echter niet zeggen, dat het allemaal snel resulteerde in een aparte positie voor Aruba binnen het Koninkrijk der Nederlanden.
Vele gesprekken volgden, waarbij Betico zelf dacht om een eenzijdige onafhankelijkheid uit te roepen. Na vele onderhandelingen kreeg Aruba waar hij uiteindelijk naar gevraagd had. Aruba zou zijn Status Aparte ontvangen op 1 januari 1986 met als voorwaarde dat Aruba na tien jaar volledige onafhankelijkheid zou zijn. Voor vele op Aruba was dit toch moeilijk om te accepteren. Via latere gesprekken met Nederland zou dit in de toekomst hoogstwaarschijnlijk wel van tafel kunnen gaan. Status Aparte was bereikt en dat was voor nu meer dan belangrijk.
Monument: Aruba Status Aparte